Vrijboek 1681
From the Inventory of the various reports sent from the Cape to the Dutch East India Company (VOC) administration for the year 1681 it would appear that various series of accounts were kept. The Vrijboek would appear to be an annual record of the monetary transactions between the freeburgers and the VOC.
The Journael en grootboeck van de vrijluijden for 1681, consists of several parts.
Firstly (folios 568r to 568v) a list of Freeburgers and the balance of their account with the Company as at 1st July 1681. Each Freeburger is preceded by a number which refers to the page of his entry in the Vrijboek.
Secondly (folios 569r to 573v) a month by month record of transactions.
Thirdly, (folios 574r to 575r) a similar listing to that in the first part above, this time with the balances on the last day of December 1681.
And fourthly the section entitled Vrijboek van 't Jaar 1681 (folios 575r to 607r), which is transcribed below.
The Vrijboek appears to record the final balance of each free settler's transactions with the Company for the year stated and the balance to be transferred to the new transaction book. Both amounts are invariably the same.
These accounts are recorded in the form of double page spreads, the settler's name and identification (place of birth, date and ship of arrival, occupation and, if appropriate, date released from the Company's service), the final balance for the year on the left hand page, the balance to be transferred to the new year on the right hand page. And usually three settler names to each double page spread.
The first double page spreads have been transcribed completely, personal detail plus the accounting records. Since these accounting records contain little of vital interest, for the transcript below, from folio 579v onwards this accounting information has been omitted so as to make clearer and more readable, the personal information.
These transcriptions were made from microfilms housed at the Nationaal Archief in The Hague. Since the time of writing the above article and publishing these transcriptions, the Nationaal Archief have scanned most of the VOC archive and made it available online as digital images. We have undertaken to index the contents of the Letters and papers received from the Cape of Good Hope which contain amongst other, a hyperlink to the mentioned Vrijboek 1681. See the VOC Inventories section elsewhere on this site and navigate to inventory number 4017 for the years 1681–1682 to see the digital images of this Vrijboek — folios 568–607.
double page spread 1, folios 576v and 577r.
(left hand page – credit)
Theunis Dircksen van Schalckwijck Timmerman
voor Bossr. ende Camer Amsterdam Ao. 1664 met
de Fluijt Nieupoort aangelant en Anno 1667 den
5 Julij vrij geworden
Right hand side (debit)
1675 Ulto. Xber sijn Jr: reeck: in d'afgeleijde vrijboecken [a:La C.] (refers to an entry in another book Lettera C:)
gesloten 't zaldo g'liquideert -
double page spread 2, folios 577v and 578r.
Barent Hendricksen van Hameelwaarden Lantbr.
voor adelborst en de Camer Amsterdam anno 1666
met den Vergulden Tijger aangelant en anno 1670
in vrijdom getreden
(left hand page – credit)
Adij: Pmo. Janrij negotie boeck ƒ 200 . .
(right hand page – debit)
1680 ult. Xber Zimn Jr. reeck: d’afegelijde vrijboecken La. H
Gesloten, ‘t zaldo te quaat ƒ200 heeft gewonnen ƒ12
Adij ult xber Pr. [C] Negotieboeck over restant te quaat ƒ 200. .
Hemme Mencke van Marienhoven soldaat voor de
Camer Amsterdam anno 1666 met Rijnlant
aengecomen en anno 1670 den 25 Junij vrijgeworden
(right hand page – debit)
1670 ulto. Xber Zijn Jr. reeck’ in d’afgeleijde Soldijboecken La. F
gesloten saldo te goet ƒ 16.12.2 – heeft gewonnen ƒ 2
Hendrick Evertsen Smit van Eupenburen voor
adelborst ende Camer Amsterdam anno 1667 pr: 't
Wapen van Hoorn aangelandt
Adij. pmo. Janrij. aen t negotieboeck 1 f 875.-.-
(right hand side – debit)
1680 ulto. Xber: Zijn Jr. reeck: in d’afgeleijde vrijboeken La. [ ]
gesloten, ‘t saldo te quaat ƒ 875:- heeft gewonnen ƒ 20
adij ulto. Xber; Pr. [ ] Negotieboeck over restant te quaat ƒ 875.-.-
double page spread 3, folios 578v and 579r.
(left hand folio credit)
Matthijs Michielsen van Stockholm voor soldaat
ende Camer Amsterdam anno 1666 pr. de Beurs
aangelant en anno 1667 den 18 April in vrijdom
getreden
Adij pro. Janrij. Aan't negotieboek ƒ 120
ult. novembr Aan ditto over genoth van granen 12
Somma ƒ 132
(right hand folio debit)
1680 ult Xber zijn J:e reeck: in d afgelijde Vrijboecken Laff L:a H: (lettera H:)
gesloten 't saldo te quaat f 120 heeft gewonnen f 2 (?genoomen?)
adij vlt:o Xber per 't Noegotieboeck overstand te quaat f 132 (in Latin U and V are the same, sometimes used in accounting)
(left hand folio – debit )
Steven Janssen van Wageningen met de Vogelesangh
anno 1656 voor de camer Amsterdam uijtgecomen
en primo Martij 1657 in vrijdom getreden
adij. po. Janrij. aan't negotieboek ƒ 96
(right hand folio – credit )
1680: ult. Xber zijn J:e reeck: in d'afgeleijde Vrijboecken La. H:
gesloten, 't saldo te quaat ƒ 96
adij ult Xber p't Negotieboeck over restant te quaat ƒ 96
(left hand folio – credit )
Hendrick Dircksen van Bremen met Brederode
anno 1666 voor de Camer Amsterdam aangelandt
(right hand folio - debit)
Vrijknecht:
double page spread 4, folios 579v and 580r.
Jacob Cornelissen Rosendaal voor soldaat ende
Camer Amsterdam anno 1656 met den Hector
aangelandt en primo Martij 1657 in vrijdom getreden
Herman Janssen van Noorthoorn Baassmit met
Maarsseveen Anno 1663 voor de Camer Amsterdam
aangelant en anno 1672 ultimo October voor
12 jaren in vrijdom getreden
Hendrick Ghijsbertsen van Amersfoort met den
Oliphant voor de Camer Amsterdam anno 1660
uijt gecomen
double page spread 5, folios 580v and 581r.
Hendrick Janssen Schaijck van Montfoort met
't Wapen van Amsterdam voor ditto Camer anno
1658 aangelant, en doenmaals vrij geworden
Cornelis Claassen van Utrecht voor Bosscheieter
anno 1657 pr. 't Jacht De Maria voor de Camer
Amsterdam aangelant en primo October desselven
jaars vrij geworden
Willem Cornelissen van Ilpendam voor Constapelsmaat
ende Camer Amsterdam anno 1665 met Zuijt-
Polsbroeck aangelant
double page spread 6, folios 581v and 582r.
Jacob Claassen van Carspeltelgenste voor adelborst
en de Camer Amsterdam anno 1668 pr. Zuijt
Polsbroeck alhier aangelant
Thomas Christoffel Mulder van Leijpsich voor
adelborst ende Camer Amsterdam 1671 met
Ternaten aangelant, en 1672 primo Januarij Vrij
geworden
Gerbrant Gerritsen Trits van Soetermeer voor Adelbt.
en de Camer Amsterdam anno 1673 pr. Europa
uijtgecomen en voor vrij Timmerman aangelandt
double page spread 7, folios 582v and 583r.
Hans Rutgert Troost van [Eerbervelt] voor soldaat
ende Camer Amsterdam anno 1669 pr. Catttenburgh
aangelant
Willem van Dieden onder Coopman voor adelborst
ende Camer Amsterdam anno 1665 pr. Amersfoort
aangelant, en 1673 den 17 April in vrijdom g'large'rt
Francois Vilion van Mazeijck voor soldaat ende
Camer Amsterdam anno 1672 pr. 't Huijs te Velsen
aangelant, en 1673 den 18 Augustij als wagenmaker
vrij geworden
double page spread 8, folios 583v and 584r.
Joannes Prætorius van Goere adsistent voor
adelborst ende Camer Amsterdam anno 1666 met
Nuijtsenburgh aangelant en 1674 primo augustij
vrij geworden
Herman Ernst de Gresnich van Utrecht voor Tweede
Thuijnier en de Camer Amsterdam anno 1656 met
De Parel uijtgecomen en anno 1657 vrij geworden
Hans Rasch van Angel met Hollandia anno 1658
voor de Camer Amsterdam aangelant
double page spread 9, folios 584v and 5857r.
Pieter Janssen van Lier
Jan Steven van Wageningen voor matroos
en d'Camer Amsterdam anno 1675 pr. 't schip Ceijlon
uijtgecomen en voor vrijman aangelant
Anthonij Jannsen van Bengale Vrij Ingeseten
double page spread 10, folios 585v and 586r.
Hendrick Jacobsen van Westkerck voor Boostgesel
en de Camer Amsterdam anno 1676 pr. 't Huijs te
Spijck uijtgecomen en voor vrijman aangelant
Joachim Ringel van Statyn voor vrijman anno 1672
voor de Camer Amsterdam aangelant
Alexander Blanck van Schafhuijsen voor soldaat
ende Camer Amsterdam aano 1669 pr. De Vrijheijt
aangelant en 1672 den 15 April in vrijdom getreden
double page spread 11, folios 586v and 587r.
Hans Adam Coeckenbergh van Weenen voor adelbt.
anno 1673 pr. Ternaten aangelant en anno 1676 pr. ditto
schip van Batavia voor vrijm g'arriveert
Thijs Michielsen van Luijckstadt soldaat
anno 1672 voor de Camer Amsterdam pr. Zuijt Polsbroeck
aangelant en ultimo Junij 1676 vrijgeworden
Jan Dircksen van Wageningen voor adelborst en de
Camer Amsterdam anno 1672 pr. 't Huijs te Velsen
aangelant, en 1676 in vrijdom getreden
double page spread 12, folios 587v and 588r.
Tobias Marquart van Hamburgh voor passagier
en de Camer Amsterdam anno 1668 met den
Hollandsen Thuijn aangelandt
Hans Jurgen Grim Brunswijck stalmeester
voor soldaat anno 1671 voor de Camer Amsterdam
aangelant pr. Ternaten en primo Januarij 1677 vrij
geworden
Christoffel Paulissen van Hal en Hendrick Snewint
van Baal in Compagnie
double page spread 13, folios 5886v and 589r.
Evert Cornelissen van Utrecht voor vrijman anno 1673
pr schip Europa voor de Camer Amsterdam aangelant
Gerrit Cloeten voor Jongen ende Camer Amsterdam
anno 1657 met 't Jacht Hasselt aangelant
Christoffel Paulussen van Hal voor soldaat ende Camer
Amsterdam anno 1666 pr. Den Hollantsen Thuijn aangelant
double page spread 14, folios 589v and 590r.
Gerrit Victor van Amsterdam kranckbesoecker
anno 1668 pr. Sparendam in India gecomen en
anno 1677 ultimo Xber. in vrijdom getreden
Joachim Marquart en Hendrick Elbertse, in Comp'
huerders van Hottentots Hollandt
Diederich Potter van Sierenbergh, Hans Melc hier
hoofman van Oostmars en Willem Loot van An-
dernacht vrij wiltschutten voor de Camer Am-
sterdam anno 1678 met 't schip China uijtgecomen
double page spread 15, folios 590v and 591r.
Gerrit Theunissen van Buningh Lantbouwer voor
Boss. anno 1669 pr. De Vrijheijt aangelant, en anno
1678 den 6 April in vrijdom getreden
Hans Erentrout van Wijmer adelborst voor de Camer
Amsterdam anno 1671 pr. Ternaten aangelant en
anno 1678 ultimo Julij in vrijdom getreden
Hendrick Elbertsen van Osnabrugge Baas Lantbouwer
voor vrijman en de Camer Amsterdam anno
1671 pr. De Burgt van Leijden aangelant en Ao. 1678
ultimo Januarij vrij geworden
double page spread 16, folios 591v and 592r.
Henningh Huijsen van Hamburgh adelborst [daar] voor
ende Camer Amsterdam anno 1673 pr. Azia
aangelant, en anno 1678, 25 Februarij in vrijdom
getreden
Cornelis Adriaansen van Amsterdam voor Vrijman anno
1671 ende Camer Amsterdam met de fluijt [Bueren]
alhier aangelant
Thimorees huijsgesien
double page spread 17, folios 592v and 593r.
Jan Cornelissen van Utrecht soldaat daar voor
anno 1661 met 't Wapen van Hollandt voor de Camer
Amsterdam aangelant
Matthijs Greve van Maagdenburgh Boss' anno
1679 voor de Camer Amsterdam pr. Middelbr:
uijtgecomen en primo Januarij 1680 in vrijdom
getreden
Jan Hollesmit van Gulick en Coenraat
Bouwebach van Isenach vrij schoenmakers
double page spread 18, folios 593v and 594r.
Simon Arabier en Madagascaansen Tolck
anno 1673 met de fluijt Helena aen't Eijlant Sta.
Helena genomen en alhier aangebraecht
Dirck Couche van Amsterdam voor adelborst
anno 1673 voor ditto Camer pr. 't schip Azia uijtgecomen
en alhier voor vrijman aangelant
Emanuel van Angloa vrij swart
double page spread 19, folios 594v and 595r.
Simon Groot van Wittenbergh adelborst
voor de Camer Amsterdam anno 1672 pr. Macassar
aangelant en ... ... vrij geworden
Louijs van Bengale
Adriaan Gerritsen van Ter Gouw voor matroos anno stantij
pr. Macasser alhier aangelant en 28 Julij in vrijdom
g'largeert
double page spread 19, folios 595v and 596r.
Pieter Vasagie van Antwerpen Baes Thuijnier
voor soldaat ende Camer Seelandt anno 1655 met
't jacht Kouwkercken aangelandt
Sijmon Janssen van Den Bosch voor matroos en de
Camer Seelant anno 1666 pr. Walcheren uijtgecomen
en anno 1668 als metselaar vrijgeworden
Hendrick Baar van Haringen voor soldaat ende Camer
Zeelandt anno 1667 met Diemermeer aangelant
double page spread 20, folios 596v and 597r.
Hendrick Leeuw van Luijckstadt voor bosschieter ende
Camer Zeelant anno 1667 pr. 't Wapen van
Middelburgh uijt becomen en anno 1669 primo
Januarij vrij geworden
Ocker Cornelissen van Ouwerkerck voor matroos ende
Camer Seelandt anno 1667 pr. 't Wapen van
Middelb: aangelandt
Jan Pietersen van Carspeltermare met de Princes Royal
anno 1659 voor de Camer Zeelandt aangelant
double page spread 21, folios 597v and 598r.
Jan Cornelissen van Out Beijerlandt met Walcheren
anno 1666 voor de Camer Zeelandt aangelant
en primo Januarij 1671 vrij geworden
Willem Willemsen Trompetter van Brouwershaven
voor bootgesel ende Camer Zeelant ao. 1669 met
Loosduijnen aangelant en anno 1670 ultimo
Februarij vrij geworden
Hendrick Cornelissen van Ouwerkerck voor matroos en
de Camer Zeelandt anno 1667 pr. 't Wapen van Middel-
burgh aangelant
double page spread 22, folios 598v and 599r.
Claas Jacobsen van Meldorp pr. de Princes Royaal
anno 1659 voor de Camer Zeelant aangelant
Hendrick Sneewint van Baal adelborst voor de
Camer Seelandt anno 1674 pr. 't Wapen van Zk.
Zee aangelant en ultimo Augustij 1676 vrij geworden
Claas Hendricksen van Meldorp voor adelborst ende Camer
Zeelant anno 1670 pr. Wapen van ter Goes aangelantdt
en 22 Januarij 1677 vrij geworden
double page spread 23, folios 599v and 600r.
Jacob Aertsen Brouwer van Thiel timmerman
voor adelborst end' Camer Zeelant anno 1674 pr.
Tidoor aangelant en 1677 den 18 April vrij geworden
Jan van Breinen van Rhenen adelborst voor de Camer
Zeelant anno 1674 pr: t jacht Odijck aangelant
en den 8 Maij 1677 vrijgeworden
Jan Yser van Luijck adelborst voor de Camer Seelant
anno 1672 pr: Middelburgh in India gecomen en 1677
ultimo Xber. vrij geworden
double page spread 24, folios 600v and 601r.
Jochum Marquart van Gorcum baas slachter
anno 1662 met Orangien voor de Camer Seelandt uit=
gecomen, en anno 1678 ultimo Januarij in vrijdom
getreden
Claas Gerritsen van Deventer soldaat voor de Camer
Zeelandt anno 1670 pr: 't Wapen van Zk. Zee aangelt.
en 25 Februarij anno 1678 in vrijdom getreden
Jan Janssen van Oldenburgh voor vrijman met
't schip No. Middelburgh end' Camer Amsterdam aangelandt
No pages 25 or 26
(the index lists no names for pages 25 or 26)
double page spread 27, folios 601v and 602r.
Willem Schalck van der Merwe voor d'Camer Delft
anno 1661 pr ‘t schip Dort aangelant en ao. in vrijdom
getreden
Jan Coenraat Visser van Omme pr. 't schip Dort voor
de Camer Delft anno 1658 aangelant
No page 28 or 29
(the index lists no names for pages 28 or 29)
double page spread 30, folios 602v and 603r.
Elbert Dircksen Diemer van Emmerick ao. 1655
met Nieuw Rotterdam voor d'Camer Rotterdam
uijtgecomen, en anno 1657 primo October in vrijdom
getreden
Gerrit Pietersen van de Bijl voor adelborst end'Camer
Rotterdam anno 1667 pr 't jacht Batavia aangelant
Hendrick Ollem van Langenbreke adelborst, daer voor
ende Camer Rotterdam 1675 pr. Africa aangelant
en ultimo April 1678 in vrijdom getreden
No pages 31, 32 or 33
(the index lists no names for pages 31, 32 or 33)
double page spread 34, folios 603v and 604r.
Pieter Gerritsen Roe van Scherpenzeel soldaat
voor de Camer Hoorn anno 1669 met 't schip de
Jonge Prins aangelant en anno 1676 den 12 Augustij
vrij geworden
Willem van Wijck van Ingen soldaat daer voor ende
Camer Hoorn ao. 1671 pr. de Gecroonde Vrede aangelant
en ao. 1678 den 6 April vrij geworden
no pages 35 or 36
(the index lists no names for pages 35 or 36)
double page spread 37, folios 604v and 605r.
Gerrit Janssen van Brabandt soldaat voor de Camer
Enckhuijsen anno 1665 pr. 't Casteel Medenblick
aangelant en 1672 den 15 April vrijgeworden
Arnoldus Willemsen van Wesel voor soldaat ende
Camer Enckhuijsen anno 1665 met Het Casteel
Medenblick uijtgecomen en anno 1669 vrij geworden
Jan Hendricksen van Oldenburgerlandt voor soldaat ende
Camer Enckhuijsen ao. 1667 pr De Jonge Prins
aangelant en doenmaels in vrijdom getreden
double page spread 38, folios 605v and 606r.
Hendrick Dircksen van Embden met Nieuw Enckhuijsen
voor ditto Camer ao. ... alhier aangelant
Pieter Janssen van de Westhuijsen met Westvrieslandt
anno 1662 voor de Camer Enckhuijsen aangelant
Aatte Classen van Leeuwarden bootsgesel voor de Camer
Enckhuijsen anno 1674 pr. 't Casteel Medenblick
aangelant, en doenmaals vrij geworden
double page spread 39, folios 606v and 607r.
Leendeert van Gijselen baas thuijnier voor boss:r
ende Camer Enckhuijsen anno 1665 met 't Casteel
Medenblick uijt gecomen, en 1675 ultimo Junij
vrij geworden.
Nicolaas Laubser van Meijnburgh voor adelborst
ende Camer Enckhuijsen a:o 1673 p:r de fluijt Soeten-
daal aangelant, en anno 1675 ultimo Augustij
in vrijdom g'largeert.
end of document
Source: Transcribed from Het Nationaal Archief, Den Haag, VOC inventory 4017 Ingekomen Stukken (1681-1682), folio by Corney Keller. In the Inventory in which this item is listed, it is described as 'Journael en grootboeck van de vrijluijden'. It is a listing of Freeburgers who had had financial transactions with the Dutch East India Company (VOC) in the past year (1681).
- Hits: 13594